|
0-1-2-3-4-5-6-7-8-9-10-11-12-13-14-15-16-17-18-19-20-21-22-23
 |

REDACTIELEDEN
C. Loonstra
J. Wiersma
0. BijIstra
J. de Bruin
Fam. Meyer (verspreiding)
Ronnie van Assen (vormgeving)
Kopij voor de eerstkomende FOESTRUMER inleveren voor
24 november 1999
inleveren bij mevr. J. Wiersma, E. Meinertswei 11,
Westergeest Jaargang: 10
Nummer: 3
BESTE DORPSGENOTEN
" 't is weer voorbij die mooie zomer " en dat
de zomer mooi is geweest kunnen we niet ontkennen, met al
die prachtige dagen die we hebben gehad.
Wij als redactie hopen dat u allemaal van een mooie
vakantie uit of thuis heeft genoten, zodat u met plezier
de donkere herfstdagen in kunt gaan, boordevol energie om
weer mee te doen aan al de activiteiten welke de diverse
verenigingen en clubs weer hebben opgestart deze maand en
dat het weer heel wat is kunt u ook nu weer in uw eigen
dorpskrant de Foestrumer lezen.
Maar niet alleen wat er komt staat er in, ook van wat er
de afgelopen zomer is gebeurd, kunt u lezen in de
verslagen
welke ze hebben ingeleverd bij de redactie om het nog
eens al lezend in gedachten over te doen.
Toch vinden wij het jammer dat er niet meer van de
verenigingen en clubs wordt ingeleverd. Dit is wel eens
meer geweest. Daarom leek het ons een goed idee om er de
volgende keer er iets in te krijgen over de aktiviteiten
van de
diverse buurtverenigingen. Daarom is ons verzoek aan alle
buurtverenigingen om eens in de pen te klimmen ons iets
te
vertellen over wat ze doen. De buurtvereniging die aan de
beurt is, krijgt te zijner tijd een berichtje van ons.
Veel nieuws is er van redactie zijde op dit moment niet
te melden, zodat wij ook deze keer u veel leesplezier
toewensen met deze september uitgave van de Foestrumer.
De Redactie
3

VOOR OP UW PRIKBORD!!
AGENDA
Oktober:
21 Informatieavond K.N.R.M. van de
Watersportvereniging
22 Dropping voor kinderen. Start bij Ljeppershiem
(FC)
29 Film voor de jeugd van 12 jaar en ouder
georganiseerd door de jeugdsoos
November:
5 Survivaltocht voor inwoners van Westergeest,
Oudwoude en Triemen (i.p.v. dropping volwassenen) (FC)
11 Lampionnenoptocht Sint Maarlen (FC)
26 Karten, georganiseerd door de Culturele
Commissie
December:
10 Toneelstuk van de Bunte Houn in de Fokkema's
Pleats
11 Toneelstuk van de Bunte Houn in de Fokkema's
Pleats
FAMILIEBERICHTEN
GEBOREN:
4 Juli Geartsje, dochter van Jabik en Fokje de
Bruin, E.Meinertswei 29a.
4
NIEUWS VAN PLAATSELIJK BELANG
Naar aanleiding van
onze brief aan B en W is er inmiddels een gesprek
geweest. B en W spreken uit, dat zij graag verder willen
met Plaatselijk Belang Westergeest. Voor Simmer 2000 is
er een "Werkgroep" in het leven geroepen. Deze
bestaat uit Plaatselijk Belang, Culturele Commissie en
Feestcommissie. Gedacht wordt aan een 2-dagen durend
feest op 14 en 15 juli 2000.
Plaatselijk Belang wil ook graag weten wat onze inwoners
vinden van het dorp met name hoe het er in de toekomst
uit zal zien. Hiertoe is door Plaatselijk Belang besloten
om door middel van een enquete alle bewoners hun mening
kunnen geven, zodat wij een beleidsplan op kunnen zetten
voor de komende jaren.
Bouwkavels: hierover zal de gemeente binnenkort
duidelijkheid verschaffen over de plaats. Het ligt in de
bedoeling, dat de "Dobbe" wordt schoongemaakt
en voor zover mogelijk zijn oorspronkelijke grootte
terugkrijgt. In samenwerking met de Vogelbescherming zal
er een hekwerk rond de "Dobbe' worden aangebracht.
Bestuur Plaatselijk Belang.
5
NIEUWS VAN DE CULTURELE COMMISSIE
Zaterdag 28 augustus
organiseerde de Culturele Commissie een spellenmiddag op
het Ljeppershiem voor jong en oud. Het thema werd wat in
de Country en Western sfeer gezocht, dus de spelen werden
daar ook op afgestemd.
De jongere jeugd kon 's middags de spelletjes afwerken en
konden ook een ritje op de pony rijden, een foto werd nog
beschikbaar gesteld en ze konden zich door Jannie en
Jennie laten schminken. Hiervoor was een grote
belangstelling. Daarna was het de beurt aan de ouderen
met o.a. hooivorkgooien, darten en koe melken enz. Nadat
alle punten over de verschillende onderdelen bij elkaar
waren opgeteld, kwamen als hoogsten uit de bus:
1. Hein Adema: 75 punten
2. Minze van der Velde: 72 punten
3. Willem Keizer: 67 punten.
Er was niet een aparte damesklasse, maar er mag wel
vermeld worden, dat Sonja Bijlstra met het hoogste aantal
punten uit de bus kwam, wat de dames betrof, n.l. 62
punten.
's Avonds werd er nog gezellig feestgevierd in de tent
tot in de kleine uurtjes en kan er teruggezien worden op
een geslaagde dag.
De medewerkers en deelnemers willen wij vanaf deze plaats
dank zeggen voor de medewerking.
26 november is er weer gelegenheid om een avond te
karten. Deze keer niet naar Bergum, maar naar Leeuwarden
om de lange wachttijden te beperken, wat de deelnemers
als niet zo prettig hebben ervaren.
Opgave 16 jaar en ouder tot en met 1 november bij Wietske
Keizer (tel. 445437). De kosten zijn fl. 35,-
6
In de Kerstvakantie zal er geprobeerd worden om voor de
jeugd Vm de basisschool iets te organiseren. In de
volgende Foestrumer leest u daar meer over.
Zo ook voor de ouderen. Daar wordt nog druk aan gewerkt
om daar een avond in januari of februari voor te
verzorgen.
Wie heeft belangstelling om gitaarles te volgen? Opgave
bij Aldert de Vries (tel. 445574).
De Culturele Commissie
COUNTRY/WESTERNFEEST IN WESTERGEEST

Op de foto broer en zus Johan en Tineke
Brouwer getooid en geschminkt op de pony voor een ritje
onder begeleiding van Willem Keizer.
WESTERGEEST - Zaterdag organiseerde de Culturele
Commissie Westergeest een gezellige spelmiddag voor de
jeugdige inwoners van Westergeest. De commissie bestaande
uit voorzitter Gerrit Kempenaar, Jelle Auke Bremer.
Aldert de Vries, Minke Adema, let Koster, Baukje Visser,
Jilles Dijkstra en Wietske Keizer had voor deze dag het
thema country als rode draad voor het samenzijn.
7
Er waren activiteiten voor jong en oud. Voor de kinderen
tot en met acht jaar was er o.a. vlaggetjessteken,
blikjegooien en kon er geshmink een ritje worden gemaakt
op een pony. Voor de jeugd van negen tot en met zestien
bestond het programma uit o.a. pijl en boogschieten,
hoefijzergooien, koemelken, lassowerpen, darten en
hooivormwerpen. Dit alles vond zaterdagmiddag plaats op
it Ljeppershiem, waar zaterdagavond eveneens een
gezellige avond was voor de volwassenen. Met medewerking
van countryband Silverstone werd het een gezellige avond.
De jeugd genoot zaterdagmiddag met volle teugen en de
belangstelling was groot. Vooral ook het ritje op de pony
maakte indruk. De culturele commissie organiseert
jaarlijks een vier, vijftal gezellige dagen. Een
playbackshow is een van de jaarlijks terugkerende
hoogtepunten van de commissie. (Uit: Nieuws blad van
Noordoost Friesland.)
BERICHTEN UIT DE PEUTERSPEELZAAL
Na de mooie
zomervakantie draait de peuter speelzaal al weer een paar
weken op volle toeren. Elke maandag-, dinsdag- en
donderdagochtend zijn er weer zo'n 15 peuters in het
pjuttersplak om samen met juf Nelie en een 9ndere
vrijwilligster lekker actief bezig te zijn. We hebben
voor de vakantie in korte tijd afscheid moeten nemen van
5 peuters. Zij gaan nu verder op de basisschool. Voor ons
houdt dit in, dat er na de vakantie ook weer 5 nieuwe
peuters bij zijn gekomen, dat is bijna 1 hele
groep.
We blikken nog even terug op de mooie weken voor de
zomervakantie, die zich voornamelijk buiten afspeelden.
Er
waren zelfs ochtenden bij dat de peuters niet eens binnen
kwamen, maar lekker buiten op de speelplaats speelden.
8
Op 8 juli hadden we ons jaarlijks schoolreisje naar de
speeltuin in Oudwoude. Bij moeders op de fiets vertrokken
de peuters ongeveer 9 uur richting de speeltuin. Na een
uur heerlijk spelen ging het drinken en de chips er goed
in. De
koffle en de cake vielen in goede aarde bij de moeders.
Om ongeveer 11 uur gingen we weer richting huis.
De laatste schooldag was op 20 juli. Om 10 uur waren alle
ouders welkom voor een kopje koffie. Van 10.30 uur tot
13.00 uur was de tijd weer voor de peuters. Eerst konden
ze nog lekker buiten spelen, maar nadat er afscheid was
genomen van enkele peuters werd er lekker gesmuld van de
patat. Dit was een traktatie van de grote peuters, die nu
kleuters zijn. Om 13.00 uur waren alle ouders er weer en
kon de vakantie beginnen.
Op 6 september zijn we net als de basisschool weer
begonnen.
Groeten van de ouderraad.
REISVERSLAG WESTERGEEST-POLEN
30 MEI-10 JUNI 1999
Na weken van voorbereiding was
het weer zo ver. Annie is 2 volle dagen bij mij geweest
om te strijken, sorteren. Eerst gaan we onze vaste
adressen klaar maken en dan gaat alles in het algemeen in
vuilniszakken. Daar moet heren- en dameskleding in
zitten, want anders heb je in Polen nog meer werk. Als je
op de brug staat bij Frankfurt-Oder begint de spanning.
Hoe komen we met al onze smokkelwaar over 2 grensposten?
9
Binnen 5 minuten erover, wat ben je dan de Lieve Heer
dankbaar. Vlug geld wisselen en wegwezen. De eerste
parkeerplaats
was voor ons, het was zo warm en we waren vemoeid. Op
eens stil plekje helbben we ons een half uurtje rust
gegund.
Toen nog 5 uren rijden. Onze gastvrouw Moniek Klemenski
had het eten al weer voor ons klaar. Toenl vlug naar ons
eigen stekje, een huisje van de Burgemeester. Wij zijn 2
dagen bezig met vaste adressen om pakjes weg te brengen.
Dan gaan we weg van de snelweg. Afgelegen dorpjes, wat je
daar tegen komt het is vreselijk. Dat sommige mensen nog
in onze ogen in houten duivenhokken kunnen leven. Wat
waren die mensen blij met kleding en schoenen, maar
vooral met rijst en thee. Ook veel
kinderen hebben we weer blij kunnen maken met schriften
en pennen. Ook werden we weer uitgenodigd op het
gemeentehuis. Er
werd ons koffle of frisdrank aangeboden. Jappie mocht
even op de stoel van de burgemeester zitten. Verder
willen we iedereen bedanken voor uw hulps kleding,
enveloppen, maar 1 envelop die we vonden op het kastje in
de gang, waar alleen op stond voor wat benzine naar
Polen. En eerlijk dat hebben we dan omgezet in
dieselolie. Zo zie je maar weer, dat kleine dingen ons
moed geven.
Foestrum bedankt!
Geert en Griet & Jappie en Annie.
WYBREN KOMT NET WER
Doe fearre der wat
omheech en tinkt: "Hoe krij ik it yn myn kop om
Wybren tsjin Akke of te wagen".
It begrutte him om Boele en Gelske, de âlde minsken
hawwe har alhiel foar him opoffere en no sa, it frjemde
heidebloed lit er no fiele en ferleagent him nea.
10
"Hoe komt it no mei jimme âld arke, frege Boele, hy
wol dochs nea wer farre of krûpe jim dêr tegearre
yn".
Doe sei Geale dat der in wentsje by de Trekfeart yn
Westergeast krije koe en it safier hinne is, dat ús
beide heiten en
de húsbaas nei Kollum ta tein binne om it by de notaris
fêst te lizen. Yn de âld arke wenje, dat ken ik Akke
net oan
dwaan".
"Wybren sil wol wer boppe wetter komme, sa gie hy
fierder en dan sil ik pynfiskje, wat wy mei it
ûnderkommen dwaan sille, it goede spul der út en dan
mar sjen", tinkt my.
"Toe Geeske, sei Gelske, bliuw hjir no noch efkes,
kinst moai in stikje bôle mei ús opite, it is hjir al
sa stil, ik wit net
as Wybren jûn wol thúskomt".
Hy sei dit ta, yn 'e arke allinne wie no ek net dat him
oanlake. Tsjin njoggenen nimt hy ofskie fan har en stapt
nei de arke en krûpt op bêd, de wekker hie der op
ôfrinnen set.
Moarns seis ûre slokte hy gau wat kâlde thee troch it
kielsgat en iet in stik brea mei in hompe tsiis en stuts
ôf nei de
Beintema's. Doe't hy dêr oankaam, stie hy fersteld.
Wybren yn petear mei Jan Menhear.
Wybren komt doe op Geale ta en sei: "Wat sjochst doe
ferheard, ik koe wol in spoek wêze".
"No, heite, it sit sa, ik bin juster fan hûs of nei
it gemeintehûs gien en dêr haw ik in bewyske krige, dat
ik Nederlander
bin. It is dy net opfallen tink, mar yn 'e freedskrante
stie in bericht oer lânsferhúzjen mei in oprop wa as
hjir belangstelling foar hie om yn Ljouwert te kommen.
Mei de trein bin ik dêr hinne tein. Skean oer de wei by
it station wie in kroech "Oranjehotel", stie
derop mei meters grutte letters. Doe't ik der yn kaam,
komt in swarte roek op my ta en dy makke my wiis wêr as
ik wêze moast. De swellesturt brocht my nei twa manlju
yn 'e hoeke fan de tapkeamer. Wat siet Wybren op 'e
praatstoel, dat wie Geale net
11
went fan him, mar de hoed stie heech op 'e achterholle en
dat sei genôch.
"Moast der ris hearre, sa sei hy, doet ik har frege
as hja fan 'e lânsferhúzers wiene, krige ik in han fan
harren en wiisden op in stoel, myn hiele stompe ein sakke
der yn del. Oe, gosse, wat fielde ik my Iyts.
De swartroek kaam by my stean, hy bûgde him en frege wat
ik drinke woe. Doe haw ik my fersint, ik hie graach in
glês bier ha wollen, mar ik sei irl kopke kofje".
Dy mannen ha my it himd fan it gat frege, as ik ek troud
wie. No ik sei, dat ik net wist hoe as in frommes sûnder
klean der útseach, dêr laken hja om heite.
Mar yn it koart komt it hjir op del, ik gean oankommende
freed fuort, njoggen oere moat ik op it station yn
Ljouwert weze en ien fan harren nimt my dan mei nei
Amsterdam, dan op 'e boat nei Amearika, hja ha my ek al
sein hoe as dy boat hiet, mar dat bin ik wer fergetten.
Heit en mem ha fan 'e moarn grine, mar dat ken my neat
skele. Si, sa, Geale doe te plak en hy die de âld hoed
wat fierder op 'e achterholle. "Hoe moat dat no mei
de arke, frege Geale. Wybren spile der direkt op yn en
sei: "It goede spul der út, dat is foar dy en dan
brânne wy him op. ik betelje de petroalje, moaier
ôfskie fan de arke ken ik my net tawinskje'.
"Wie dit no Wybren, tocht Geale, mar hawar it leit
der no dochs sa hinne, hy moast him der by deljaan.
Fierder gie de dei om mei teskjen en skjinmeitsjen, mar
it skeat net bêst op, der siet wat in domper op. Seis
oere waard helle en beide stappe yn neare nacht nei de
arke. It dúveltsje waard oanstutsen en in protsje waarm
iten makken hja klear. Doe sei Wybren: "Ik wol
tongersdeinacht hjir noch sliepe en dan gean ik de oare
deis nei heit en mem, ik moat myn fatsoen ek in bytsje
hâlde". Doe klaaiden beide har út en krûpten yn
'e koai.
Oare kear: Ofskie en noch wat.
12
DR. FOKKE J. FOKKEMA
(artikel 16. 08.93 in het Nieuwsblad van N.0. Fnesland)
EEN MARKANTE FIGUUR
'Alle reden om even stil te staan bij een indrukwekkend
iemand als Dr. F.J. Fokkema, die op 16 augustus, (nu na
ondertussen zesendertig jaar geleden), tijdens een
vakantie in Duitsland, op 85 jarige leeftijd is overleden
. '
(Met dank aan de Ouheidkamer van Kol lum, van wie ik e.
e. a. uit het Fokkema archief ter inzage mocht hebben om
dit artikel samen te stellen)
Bij ons uit Westerqeest
Geboortig in Westergeest, (1878), als zoon van Jan
Fokkema en Wypkje de Bruin, zijn velen van de ouderen (en
van de familie) uit deze omgeving niet onbekend met het
feit, dat ons dorp zich mocht beroemen op een Doctor in
de Godgeleerdheid. Zijn vader, Jan Fokkema, stond bekend
als een vooraanstaande koopman, boer en landheer en was
voor een bepaalde tijd als gedeputeerde lid van de
Provinciale Staten van Friesland.
Zijn opleidinq en studie
Hij was financieel wel in staat om zijn zoon, die de
Lagere School op de Triemen getrouwelijk had gevolgd, te
laten studeren op het gymnasium van de Doetinchemse
Stichtingen. Voortgekomen uit het Reveil. Na deze
opleiding volgde Fokke de theologie-opleiding in
Groningen, waarvoor hij in 1902 zijn candidaatsexamen
deed. Hij heeft ook nog enige tijd aan de Friedrich
Wilhelms Universiteit in Berlijn gestudeerd. Voor zijn
doctorale studies en voor zijn promotie is hij verder
gegaan in Groningen. Gepromoveerd bij de bekende Prof.
Dr. Isaac van Dijk. In 1907 promoveerde de doctorandus
cum laude op het proefschrift: "De godsdienstig
wijsgerige beginselen van Mr. Groen van Prinsterer".
In het ambt van dominee
Na zijn promotie was dr. Fokkema enige maanden
hulpprediker bij ds. J. van Dijk (Mzn) te Doetinchem,
waar hij dus ook zijn middelbare studie had gedaan. Op 12
april 1908 werd hij door ds. Politiek van
Oudwoude/Westergeest bevestigd in de Hervormde Kerk van
Westeremden (even ten noorden van het lijntje
Stedum/Loppersum)
Hij wordt zendingsman
Op 10 mei 1914 kreeg Dr. Fokkema in verband met zijn
benoeming tot
17
mede-zendingsdirecteur van het samenwerkingsverband van
de Rotterdams/Utrechtse zendingsgenootschappen eervol
ontslag van zijn domineestaak in Westeremden. Op 1
augustus 1921 volgt hij dr. A.M. Brouwer op als rector
van de Zendingsschool te Oegstgeest. Deze functie
vervulde hij precies 25 jaar. Op 1 augustus 1946 werd dit
rectorschap tijdelijk overgenomen door de bekende
zendingsman prof.dr. H. Kreamer, terwijl bleef dr.
Fokkema aan als docent. Uit het archief blijkt een zeer
grote waardering voor het werk van onze dorpsgenoot.
Het overlijden van ziin vader
Ondertussen was al in op 21 december 1916 al op 64 jarige
leeftijd zijn vader Jan Fokkema overleden. Deze had niet
alleen zitting gehad in de Staten van Friesland, maar was
zelfs hoofdbestuurslid geweest van de
Christelijk-Historische Unie . Misschien verklaart dit
ook nog enigszins de keuze van het genoemde
promotie-onderwerp van de zoon. Er is nauwkeurig
bijgehouden wie er deelnamen aan de begrafenis en ook de
dragers worden allen afzonderlijk genoemd, waarvan ik als
kind meerderen later nog gekend heb. Behalve de namen van
familie, zoals De Bruin, Vries, De Vries, Van der Veen,
kom je ook verschillende kerkelijke figuren tegen, zoals
Van der Haak, Klaver en Stelma bijvoorbeeld.
Ook was de tweede vrouw van Roelof Jochums Raap, Ybeltje
Haalstra, met de kinderen Wiebe en Elske aanwezig.
Roelofs Raaps eerste vrouw, Aaltje de Bruin, was een
zuster van de echtgenote van de overledene en zelf reeds
op 25 jarige leeftijd overleden. (U kunt die familie
relaties eventueel nog nagaan in de artiekelen-serie over
de Raap-familie in deze krant van vorige zomer). Er wordt
vermeld dat wegens ziekte ds. Politiek de begrafenis niet
kan leiden en dat ds. Griffijn van Kollumerzwaag diens
plaats inneemt. Ook kon de zoon, dr. Fokkema, de
begrafenis van zijn vader niet bijwonen. Ds. Griffijn
doet voorbede voor zijn herstel. Wij zouden aan deze
afwezigheid wel eens te danken kunnen hebben dat alles zo
gedetailleerd voor ons bewaard is gebleven. Verder wordt
in het gebed van ds Griffijn de Heere geprezen voor wat
Hij in Jan Fokkema aan volk en kerk en school gegeven
heeft. Bij het geopende graf sprak nog een heer H.D.
Mulder van Doetinchem, waaruit blijkt dat de overledene
niet alleen zijn zoon daar voor zijn middelbare school
oplelding naartoe had gezonden, maar ook dat hij dit
Doetinchemse werk van harte heeft gesteund en
ondersteund.
De verdere levensloop van dr. Fokkema
In de periode van de zendingsschool in Oegstgeest is de
overigens stricte rector zeer geliefd bij zijn studenten.
Studenten, die zich heel intensief voorbereiden op het
zendingswerk, vaak voor het toenmalige Nederlands Oost of
West Indië.
18
Hoe geliefd hij geweest moet zijn blijkt ook uit het
feest wat hem door de oud-studenten op 7 juni 1958 is
bereid op zijn 80 ste verjaardag. De viering van zijn
ambtsjubileum in 1948 had op zijn eigen verzoek geen
plaats gevonden. Dit wordt in
verband gebracht met het overlijden van zijn vrouw op 5
juli 1946. 'Het geloof was een zaak van zijn hart. Hij
heeft op de zendingsschool een geslacht van zendelingen
gevormd en hij heeft hun als theoloog een Schild voor het
leven meegegeven' zoals later op zijn begrafenis
gememoreerd zou worden. (De oud-leerlingen hebben samen
nog een gedenksteen geschonken, bij het graf in
Westergeest)
Enkele indrukwekkende toespraken van dr. Fokkema van de
zendingsconferentie-weken behoren ook tot het archief.
Hieruit blijkt o.a. dat hij in 1930 het gevaar van het
nationaal-socialisme al ziet aankomen en er voor
waarschuwt. Hij was een markante persoonlijkheid, die
geen eer zocht voog zichzelf, maar in eenvoud en
bescheidenheid zijn taak
verrichtte. In 1937 kreeg hij een benoeming tot kerkelijk
hoogleraar te Groningen. Hij nam deze eervolle positie
echter niet aan. Ik herinner mij een ingezonden schrijven
van Klaas van der Schaaf uit Amerika in deze krant,
waarin Klaas vsrtelde dat zijn ouders (Geert en Saakje)
toentertijd een brief hadderi ontvangen van hun vriend
dr. Fokkema met een uitleg over het bedanken hiervoor.
Hij schreef: 'het Hart heeft vaak zijn redenen, waar de
Rede geen weet van heeft'(aanhaling van
de filosoof Pascal).
Teruq naar Doetinchem
In juni 1953 was dr. Fokkema 75 jaar geworden en op 6
september van dat jaar wordt hij opnieuw predikant. Hij
wordt samen met zijn dochter Anneke, die ook theologie
studeerde, verbonden aan de Ned. Herv. Zendingsgemeente
te Doetinchem, om pastor te zijn voor de niet vele
overgeblevenen uit de Reveil-tijd. Doetinchem, de plaats
van zijn opleiding in Ruimzicht en de plaats waar hij als
hulpprediker was begonnen. Woning en kerkgebouw vormden
éen geheel. Door een zijdeur van hun woning konden zij
zo hun kerkgebouw betreden. Nog bijna tien jaar mocht hij
dit werk doen.
Persoonliike herinneringen
Jonge mensen in Westergeest stonden zondagsavonds vaak
bij de smid, waar zich ook de brievenbus bevond. Mijn
herinnering uit het verre verleden, waarschijnlijk van
tijdens de oorlog, is een moment van stilte, omdat ds.
Fokkema langs wandelde om een brief te posten. Hij
waardeerde die eerbied van ons met een tikje aan zijn
hoed.
Wie zou ooit gedacht hebben dat ik zoveel jaren later bij
hem in Doetinchem uitgenodigd zou worden op de koffie?
Zelf was ik, met
19
mijn vrouw, in afwachting om naar Afrika te gaan als
leraar aan een school van de zending en in de wachttijd
aan een conferentie-centrum in Hummelo verbonden. We
hadden net ook zelf een opleiding aan een zendingsschool
in Frankrijk achter de rug, en zo kwamen we als
pasgetrouwd stel vlak bij Doetinchem terecht. Wij wilden
graag nader kennis maken met de grote zendingsman dr.
Fokkema. De beste manier was om op zondagmorgen naar de
kerkdienst te gaan aan de Van Nispenstraat, waar hij zou
voorgaan. Met de groeten op zak van burgemeester van
Hummelo, Jhr. Van Panhuis, dachten we wel persoonlijk
contact te kunnen krijgen. We vielen al tamelijk gauw op
in de kleine gemeente en na de dienst kwarn de toen bijna
80 jarige predikant
naar ons toe en toen hij merkte dat ik een Westergeester
was riep hij naar Anneke dat ze koffiedrinkers kreeg. Dit
was dus onze eerste kennismaking en daarbij gaven onze
zendingsplannen veel stof tot gesprek. Bij een
ziekenhuisopname in Doetinchem kwam da. Anneke Fokkema,
als ziekenhuis pastor, aan het bed van mijn vrouw. In ons
verlofjaar in 1962 werd ik als leraar aan de Mulo te
Doesburg verbonden en als lid van de Baptistengemeente te
Arnhem sprak ik vaak op hun Evangelisatiepost in een
cafézaal in Doetinchem, waar dr. Fokkema nog enkele
keren in zijn laatste levensjaar kwam luisteren naar zijn
dorpsgenoot. Met mijn ouders ben ik in die tijd ook nog
eens naar de dienst van de Hervormde Zendingsgemeente
geweest en opnieuw werden we uitgenodigd voor de koffie.
De laatste nieuwtjes over ons dorp en ook verhalen van
vroeger, zelfs over de trekschuit, als tegenstelling tot
het 'hedendaagse' gejaagde leven, kwamen ter sprake. Deze
contacten hebben, toen dochter da. Fokkema met de kleine
overgebleven kudde overging naar de Grote Hervormde Kerk,
uiteindelijk nog mede geleid tot he overdragen van woning
en kerkgebouw aan de Baptistengemeente. Een paar keer per
jaar word ik nog in Doetinchem uitgenodigd om |n hun
diensten te spreken en als ik dan sta op de plaats waar
deze grote zendingsman uit Westergeest stond, dan kan ik
met grote dankbaarheid terugdenken aan de zegen die hij
voor velen is geweest. Dat op zichzelf is reeds een bron
van inspiratie. Een man die leefde uit de beloften van
God en daarop zijn geloof bouwde en dat uitdroeg.
Jasper Schotanus
Postbus 99
3910 AB Rhenen
20
UT US FERLINE
It hat yn desimber
1899 sa hurd waait dat in ynwenner fan Westergeast (P.
B.) mei syn hûnekarre de Trekwei ôfblaast
is. Sa de Trekfeart yn. Ik kin net rjocht útfine wa't
dize P.B. west hat.
Miskien (ek) in keapman? Sa moatte de keallekeaplju
nammers ek mei de hûnekarre by de boeren del gien wêze.
Keaplju Iyk as Germ Ulkes Dijkstra, Hedzer Raap en
Hindrik Raap, faaks ek mei in hûnekarre (?).
Jinte Koster ut Kollum fertelde my ris fan in bysûndere
grêfstien op it tsjerkhôf fan Westergeast. Hy wie ris
mei Durk Adema foar it ien of it oar nei tsjerke west,
doe't Durk him in grêfstien sjen liet fan ien dy't noch
net ferstoarnwie.... Op dize stien stie it folgjende al
bikke:
Zoals u bent, was ik voor dezen,
zoals ik nu ben, zult u eens wezen
De stien moat oan'e súdkant, tsjin 'e Kalhûswei oan, op
it tsjerkhúf stien ha, mar Jinte Koster hat de stien nea
wer werom fine kind!
Krekt 100 jier ferlyn, yn oktober/novimber 1899, binne in
protte arbeiders dwaande yn de ierdappels en de
sûkereiwoartels. No hiene hja, foaral by't hjerst, ek
wol wurk by de gemeente. Dêr moast grint riden wurde
foar it ûnderhâld fan de wegen. Architect Zondag moat
doe ris raar opheart ha doe't de manlju it sûkerei riden
foar gean lieten op it grintriden. Hy sil der gjin
euvelmoed yn hawn ha dat der genôch sûkerei wêze moast
en de ovens hjit bliuwe moasten. Der binne in protte
weinen fol sûkerei nei it fabryk fan Heine Wiebes de
Bruin (* 20 febrewaris 1861 yn Westergeast,
25
+ 6 maaie 1914) foar "De Wask" op 'e bult
brocht. Wannear't it wyndroech wie koe it yn it fabryk
brocht wurde. Dat gie mei in koer op 'e rêch. Yn it
fabryk koene de stampers mar begjinne om der, siz mar,
blokken fan te stampen. Dy brochten de manlju dan wer op
de droechsouder.
Sa krompen de woartels oant hja droech wiene, klear om
brûkt te wurden as "kofje". Want echte kofje
wie te djoer.
Yn 1940 wurdt de droegerij oernaam troch de Koöp.
Gêrsdroegerij "De Bûnte Houn". Dizze
Koöperaasje wie yn 1940 oprjochte mei 25 leden. De
broers Vos skriuwe harren foar fl. 1825,00 yn foar de
ferbou fan de âlde sûkerei-droegerij.
Yn 1947 waard der in begjin makke mei it droegjen fan
krûden. Yn de droegerij fan "De Bûnte Houn".
In jier letter kaam der njonken de gêrsdroegerij in
eigen krûdendroegerij, dy't in pear jier letter al wer
te Iyts wie. Yn 1952 hie Westergeast de iennichste
krûdenkooperaasje fan Nederlân!
Healweis augustus 1939 waard de wettermoune yn de
"Weerdeburen" by de Wâlddyk ôfbrutsen.
Nijs út 1989.
Yn de Ljouwter krante fan 27 july 1989 stie (omke) Auke
van Assen mei syn tún. De redaksje wie tipt mei de
wurden: "Jimme moatte ris by Auke van Assen
achterhûs sjen, want wat dy dêr fertoant dat sjogge jo
nearne oars". En doe't de Blomkje-sjury oan de
Bumawei 19 kaam moasten hja bekinne dat der neat te folle
sein wie. Auke van assen waard troch de jury útroppen ta
de bêste blomker fan Westergeast en omkriten.
It doarpsfeest yn july 1989 wie in grut sukses mei in
"Stratenfestival" yn kombinaasje mei de
"Stratenplaybackshow" (de kombinaasje Trekwei,
Keatlingwier en Walddyk kaam as bêste nei foarren mei 46
punten), in solex-race,
26
in puzelrit mei auto's (L. Adema waard dêrmei de bêste)
en fansels spultsjes. De útslag fan de optocht mei 11
fersierde weinen wie:
1. "Libben effer it ûleboerd', Eelke
Meinertswei-noard;
2. "De einden aan elkaar houden", Eelke
Meinertswei-súd;
3. "Hoedje wip", famylje Bylstra;
4. "Het indianendorp", Kalkhúswei;
5. "Mei syn seizen op fekânsje".
By de fietsen krige de Motormuis de earste priis.
Febrewaris 1989.
It doarpsbelang hie har gearkomste/fergadering wer, en
wer kaam men oer in jachthaven te praten. De planning
foar in jachthaven wie 1993/1994, sa sei wethâlder
Hogendorp.
Yn 1989 bestie de Kristlike Brassband "De
Bazuin" 80 jier en dêrom wie der in
jubileum-konsert yn de Hervoarme tsjerke. Dirigint
Kuipers hie it himsels en de band net ienfâldig makke
mei de mars B.B. & C.F. Mar ek mei New World Fantasie
bleaun de spanning oan it lêste ta.
By in jubileum hearre leden mei in fertsjinste nei
foarren helle te wurden. Foarsitter Piet van der Veen
helle dize kear Jan Banga, âld foarsitter Jacob
Bijlstra, Klaas Jepma, 2e dirigint Jilles Bijlstra, Auke
Banga, Thom Reitsma, Durk Adema, Sape de Vries, Jellie en
Fokie v/d Veen nei foarren. Griet, it jongste lid, waard
ek nei foarren helle. Hja fierde ek har jierdei. Wie ien
fan de sprekkers nog bang dat de âldere leden it tempo
niet by hâlde koene yn de Galop van Malcolm Arnold, it
wie noed om neat. It stik waard kreas delset.
Ybele Steenstra
27
SIMMERWEI
De Simmerwei falt foar
it grutste part ûnder Aldwâld, mar it westlike stik
heart ûnder Westergeast. De grins tusken beide doarpen
wurdt foarme troch de brede sleat nei it gemaaltsje. Mei
oare wurden: it 'Autodemontagebedrijf Westergeest' stiet
net op it grûngebiet fan Westergeast, mar op dat fan
Aldwâld. Dat wit fansels net elkenien, dat derom stiet
it yn it tillefoanboek ûnder Westergeast en net ûnder
Aldwâld.
Lykas alle âlde wegen wie ek de Simmerwei oarspronklik
ûnferhurde. Yn âlde stikken is sprake fan de 'zandweg'
fan Westergeast nei Aldwâld. Der lei yndertiid noch in
fuotpaad njonken. Yn 1903 waard de 'zandweg van Oudwoude
Westergeest' oer in lingte fan 1400 meter omfoarme ta in
'kunstweg' (sa waard in ferhurde wei earder neamd). De
gemeente droech de helte fan de kosten, de rest moast
opbrocht wurde trOch partikulieren dy't der belang by
hienen. Om't it fuotpaad net ferhurde waard, wie de
Simmerwei yn dy tiid lang sa breed net as no. Sels kin ik
my it âlde smelle weike fan de gêrsdroegerij by de
Bûnte Houn oant de Spûkepleats by Aldwâld noch wol
foar eagen helje. In foudpaad lei der doe al net mear
neist. Doe't de wei ienkear ferhurde wie, woe fansels net
ien mear fan dat ûnferhurde paad gebrûk meitsje. Dat
moat doe yn 'e berm opgien wêze.
It hat oan 1953 ta duorre foar't de Simmerwei ferbrede
waard en wol ta 6 meter mei oan wearskanten in betonrâne
fan in heale meter. De Kollumer Krante fan 23 oktober
1953 wie optein. Der lei no 'een prachtige mooie weg. De
oude Zomerweg, 'n smal en slecht weggetje met vele kuilen
en gaten, waardoor men met kunst en vlieg werk moest
manoeuvreren en die soms en sommigen angstkloppingen gaf
als men een tegenligger zag naderen, kan men er niet in
terugvinden', sa skreau de krante. Tagelyk waard ek de
Mûntsewei nei Feankleaster ferbrede, want dat wie oan dy
tiid ta ek mar in smel weike. Yn beide gefallen hoegden
der gjin nije sleatten groeven te wurden, want de berms
wienen sa breed dat der rûmte genôch wie.
De namme Simmerwei waard yn 1954 offisjeel fêststeld. Yn
it
28
preadvys oan 'e gemeenteried stie inkeld: 'Simmerwei
handhaven', sûnder fierder útlis. It gie dus dúdlik om
in besteande namme. Dat dy namme âld is, hoecht net ien
oan te twifeljen. Hy stiet op 'e gritenijkaart fan
Kollumerlân ut 1847 en ek op 'e kadastrale kaart ut
1823, beide kearen as 'Zomerweg'. Dat wol net sizze dat
der ek net oare oantsjuttingen yn gebrûk west ha. Sa
waard yn 1847 troch de tsjerkfadij fan Westergeast oan
skoalmaster Harmen van Teijens in bedrach fan fl. 10,63
útbetelle foar it ûnderhald fan it foudpaad 'op
Oudwoudumerweg'. Dat is fansels itselde as de Simmerwei
fan no. Oft de tsjerke doedestiids it hiele ûnderhâld
fan it fuotpaad betelje moast, is net alhiel dúdlik. Op
himsels binne ferskillende nammen foar deselde wei neat
bysûnders, want dat kaam yndertiid wol mear foar.
Sa't ik earder al ris skreaun ha, waard ek de Eelke
Meinertswei yndertiid wol as Simmerwei oantsjut. Ik ha
doe ek al meidield dat op 'e kadastrale kaart fan 1823
net inkeld 'Zomerweg' stiet, mar 'Zomerweg naar Dokkum'.
Derby steane allinnich de earste beide letters (dus 'Zo')
by de tsjintwurdige Simmerwei en de rest by de Eelke
Meinerwei. Pakke wy no de kaart fan it wetterskip 'De
Headollen', noardlik fan Keatlingwier, út 1921 derby,
dan sjogge wy dat dêrop de wei tusken de
TrekFeartsbrêge yn Eastwâld ûnder Driezum en de
Keatlingwierster brêge yn de 'Zomerweg van Driesum naar
Westergeest' neamd wurdt. Dat alles is gjin fersin, want
al yn âlde stikken út 1660 en 1668 is sprake fan in
Simmerwei by Keatlingwier en in Simmerwei yn de buorren
fan Westergeast. Eins moatte wy size dat eartiids de
hiele wei fan Aldwâld ôf oant Eastwald ta Simmerwei
neamd waard. Hjoed-de-dei wurde foar dat trajekt mar
leafst fjouwer nammen brûkt: earst komt de Simmerwei,
dan de Eelke Meinertswei, dan de Weardebuorsterwei (oant
de Keatlingwierster hoeke ta) en dan Keatlingwier.
Dizze Simmerwei wie net samar in wei. Foar it graven fan
de Trekfeart (1654-1656) en de komst fan de Trekwei wie
dit in ûnderdiel fan de lânwei fan Grins nei Dokkum.
Fan Grins gie de wei, foar in part oer itselde trajekt as
de strjitwei fan no, nei Visvliet. Dêr lei al om 1400
hinne in brêge oer de Lauwers. Dan bûgde de wei ôf nei
Kollum (de tsjintwurdige Hesseweg) om dernei oer Aldwâld
en Westergeast nei Driezum ta te rinnen. Dêr wie in
belangrike splitsing. Nei Dokkum ta
29
moast men rjochttroch: de tsjintwurdige Achterwei del,
dan rjochtsôf de Dokkumerloane, dyt trochrûn oan
it Dokkumerdjip ta (want der wie noch gjin Trekwei), en
it lêste stik gie it oer de dyk oan de súdkant fan it
Djip. Sloech men yn Driezum linksôf (dat koe doe
allinnich by de earste hoeke), dan reizge men troch de
Dokkumer Wâlden nei Rinsumageast en sa fierder nei de
Dokkumer Ie ta, dêr't op dat plak sa'n 500 jier lyn ek
al in brêge lei.
Net allinnich foar reizgers fan Grins nei Dokkum, mar ek
foar wa't fan de Martinistêd nei Ljouwert ta woe, wie de
wei oer Westergeast fan belang, teminsten oan 1533 ta.
Pas yn dat jier kaam nammentlik in ferbining ta stân fan
Ljouwert nei Swarteweisein yn de lege krite by de Grutte
en de Lytse Wlelen. Dat wie de Swarte wei en dêr komt
fansels ek de namme Swarteweisein fan. Foar dy tiid rûn
de bêste route nei Ljouwert oer Westergeast. Men reizge
dan net troch nei Dokkum ta, mar nei Rinsumageast en dan
gie it fierder mei it skip nei Ljouwert.
Spitich is wol dat der gjin reisferslaggen bewarre binne,
dêr't dizze route yn beskreaun wurdt. It iennichste wat
der wat op liket, is is oantekening oer in tocht fan
Hessel Martena út 1514 fan Aduard, dus ticht by Grins,
nei Ljouwert. Op dat stuit wie it oarloch. Grins waard
belegere en ek Hessel Martena, yn dy tiid ien fan de
meast foaroansteande mannen fan Fryslân, die dêr oan
mei. Oer syn reis nei Ljouwert liet er it folgjende
opskriuwe: "van Aduard naar Kollum, overt water van
Koilum nae Dresem (=Driezum) mit mijn paarden ende
knechten, op die Geest (=Rinsumageast) overt water tho
Leewerden". Opfallend is dat Hessel Martena fan
Kollum nei Driezum oer it wetter reizge. Ik tink hast net
dat er dat hiele stik mei it skip ôflein hat. Hy hat
nammentlik ek noch oantekenje litten dat er twa
spionnen(!) betelle hat "die ons owert water
brochten tho Dresem op Wester Geest". Wat er dêr
krekt mei bedoelt, is net alhiel dúdlik. Waard allinnich
it stik fan Westergeast nei Driezum (en net oarsom) oer
it wetter ôflein? En werom wienen der spionnen by
noadich? It is min te sizzen.
As lêste noch wat oer de namme Simmerwei. Dy betsjut
neat oars as in wei dy't allinnich simmers brûkber is.
Sa wurdt no mei in 'simmerdyk' noch altiten in dvk
bedoeld dy't allinnich mar simmers it
30
wetter keare kin. De namme Simmerwei docht dan fansels
wol wat frjemd oan foar ien fan de belangrykste wegen yn
it Fryslan fan sa'n 500 jier lyn. Wy moatte lykwols net
ferjitte dat der yn dy tiid yn ús kontreien noch
hielendal gjin goeie lanwegen bestienen. De ferbiningen
oer it wetter wienen folle better. De reizgers oer
langere ôfstannen makken dêrom mar in lyts part fan it
jier gebrûk fan de lânwegen. Fierders kin yn ús
omkriten op noch in oare belangrike wei wiisd wurde mei
de namme Simmerwei (dy wurdt ek wol Simmerdyk neamd): de
wei dyt noch altiten fan it Swart Krús by Noardburgum
achter Hurdegaryp lâns nei Tytsjerk ta rint. Doe't de
Swarte Wei fan Swarteweisein nei Ljouwert der al wol wie,
mar de Grinzer Strjitwei fan Twizel ôf yn de rjochting
fan Swarteweisein noch net, wie dat in belangrike skeakel
yn de ferbining fan Grins nei Ljouwert. Al mei al is ús
eigen Simmerwei stadichoan ôfsakke ta in weike fan
inkeld noch mar pleatslike betsjutting.
Oebele Vries
NIEUWS VAN DE JEUGDSOOS
FILM!!!
Hallo jeugd van Westergeest. Vrijdag 29 oktober a.s. gaan
we naar de film. Ben je 12 jaar of ouder, geef je dan
snel op voor 15 oktober bij Simon Kooistra, Bumawei 9.
Eigen bijdrage 5,00
Graag betalen bij opgave.
Leiding jeugdsoos.
31
TOANIELSELSKIP "DE BUNTE HOUN"
Freed 10 desimber en saterdei 11 desimber bringe wy foar
de lêste kear dizze ieu, ja sels foar de lêste kear yn
dit millennium in toanielstik yn Westergeast op 'e
planken. De freed is wer ornearre foar de net-smokers,
dus de seal bliuwt de hiele jûn reekfrij. De saterdeis
mei der fansels wol wer smookt wurde.
De foarige kear wie der yn it stik in goadinne oanwezich,
mar yn dit stik stiet eltsenien wer mei beide fuotten op
'e grûn en moatte de persoanen har eigen problemen wer
oplosse. En dat falt lang net altiten ta.
In koarte ynhâld:
Iebe sit yn 'e juwielenhannel (pearels, briljanten,
earmbannen ensf.) en giet der fan út dat er de moandeis
as direkteur bineamd wurde sil troch de rie fan
kommissarissen. Dit wykein wol er him dan ek rêstich
hjir op foarbereide. Mar spitigernoch foar Iebe
mislearret dit folslein, want der bart ynienen fan alles.
Der komt in jongkeardel del dy't mei syn dochter trouwe
wol, syn frou wol nei de kapper, mar slagget der op ien
of oare manier net yn. Binne syn pearels wol feilich yn
'e brankast? Hoe lit in âld kolonel b.t. (bûten
tsjinst) de hiele húshâlding yn 'e hobbel rinne? Wat
moat dy taksy-sjofeur en wêrom wol er net wer fuort
gean? No ja, hoe dan ek, oan it ein fan it stik sil it
jim allegear wol dúdlik wêze en kinne we mei mekoar
noch gesellich neisitte. Wy hoopje dat de seal beide
jûnen wer grôtfol sitte sil en dat we achterôf wer op
in hiel noflike jûn werom sjen kinne. Fan te foaren
bringe we noch wol in briefke by de doarren lâns mei
fierdere ynformaesje. Beide jûnen, freed 10 en saterdei
11 desimber begjinne wy yn elts gefal om 20.00 oere yn 'e
Fokkema's Pleats. Oant dan !
It bestjoer fan t.s. "De Bûnte Houn".
32
BEDRIJVEN
In deze uitgave van de Foestrumer gaan we u kennis laten
maken met 1 van de nieuwe bedrijven hier in Westergeest.
En dat is kapsalon "De Knipskuorre" van Ineke
Hiemstra. Nu zullen velen zeggen, Ineke Hiemstra die
kennen we niet maar wanneer we zeggen dat ze samenwoont
met Siemen Hoeksma van loonbedrijf Hoeksma zal het u
bekender voorkomen. Per 13 september j.l. heeft Ineke
kapsalon "De Knipskuorre" geopend aan de
Walddijk 5 hier in Westergeest, een kapsalon waar zowel
dames als heren geknipt kunnen worden volgens de nieuwste
mode. Ineke kan staven op een 10 jaar lange ervaring
welke ze onder meer heeft opgedaan bij kapper Fokkema te
Kollumerzwaag, na een gedegen opleiding te hebben genoten
aan de kappersvakschool te Leeuwarden, zodat u verzekerd
kunt zijn dat uw haar in goede handen is bij Ineke
Hiemstra. Wee hopen dat ze het bedrijf mag zien groeien
met clientèle niet alleen uit Westergeest maar vanuit de
hele regio. Voor wat betreft de openingstijden en
telefoonnummers verwijzen we u naar de advertentie in
deze uitgave van de Foestrumer.
KAPSALON DE KNIPSKOURRE
Walddyk 5
9295 LE Westergeest
33
NIEUWS VAN DE WATERSPORTVERENIGING
Op donderdag 21 oktober om 7.30 uur organiseert de
Watersportvereniging 't Skipjagersgat in de Fokkema's
Pleats een film en informatieavond over het reddingswerk
van de K.N.R.Maatschappij.
Entree 5,00, dit ten bate van het reddingswezen.
Activiteitencommissie Watersportvereniging.
34
|
|